Elke maand probeer ik minstens één keer een update te schrijven over het wel en wee in mijn moestuin. Wat heb ik allemaal opgepakt, wat doet het goed (en minder goed), … kortom wat bezorgt mij allemaal klein moestuingeluk? Na februari, maart en april volgt hier het rondje van mei.
April is de drukste maand in mijn moestuin. De kale vlakte krijgt weer vorm. De lege moestuinbakken worden stilaan opgevuld, de serre puilt uit van de vele bakken en potten met zaailingen. Daar kruipt heel wat tijd in.
Deze maand zit ik dagelijks toch makkelijk een uur of twee in de tuin. Ik doe ook meer dan ik had gepland begin dit jaar. En dat heeft natuurlijk met het virus te maken. De eerste weken van het verplichte thuiswerk waren heel afmattend. Niet alleen ging het er heel hectisch aan toe in het bedrijf waar ik werk, maar het was toch ook zoeken naar een aangename modus vivendi voor ons vier hier thuis. Dat kostte allemaal héél veel energie. Dat is een tweetal weken geleden echt gekeerd. Wellicht heeft het iets te maken met hetgeen ik onlangs in een krant las. Ik kom er later wel een keer op terug. In elk geval, ik spendeer met veel energie heel wat tijd in de tuin en daar klaag ik natuurlijk niet om.
April is ook de meest wisselvallige van alle moestuinmaanden. In het spreekwoord zijn niet toevallig de weerkundige grillen aan april toegekend. In de week van 6 april waren er dagen met meer dan 20 graden en dat was weer een record (sinds min of meer correcte metingen zijn gestart in België in 1872). In de week van 13 april was het dan weer merkelijk frisser en vroor het licht aan de grond. Het heeft ook al een week of vijf niet meer geregend, al zijn de grondwaterstanden door de overvloedige regen in januari en februari op veel plaatsen min of meer normaal en zeker beter dan een jaar geleden op hetzelfde moment.
Die uitersten van warm en koud zijn best een uitdaging voor de moestuin deze maand en vlakken gelukkig af vanaf volgende maand. In de serre staan heel wat groenten die niet tegen koude en zeker niet tegen vorst kunnen. De cucurbita (pompoenen, courgettes, komkommers,…) en de nachtschades (tomaten, pepers, paprika’s en aubergines) zijn de echt koukleumen. Die laatsten krijgen het moeilijk onder de 10 graden en stoppen zelfs met groeien onder de 5 graden. Groentes die niet uit warmere klimaten komen (kolen, wortelen, rapen, bieten,…) kunnen tegen wat koude, al neem ik liever geen risico met zaailingen en andere jonge planten.
Van zodra er minder dan 5 graden ’s nachts wordt voorspeld, dek ik alles in de serre af met vliesdoek en staat een kacheltje paraat dat opspringt van zodra de temperatuur onder het vriespunt duikt. Overdag mogen (moeten) dan weer veel planten uit de serre naar buiten om af te harden, maar ook omdat ze dan weer niet bestand zijn tegen de warmte onder het glas op dagen met veel zon. Het is de afgelopen weken ’s morgens en ’s avonds vaak een hele verhuis geweest in en om de serre.
Ook de droogte van de afgelopen dagen is best een uitdaging. Ik mulchte in de herfst rijkelijk met compost (zie een vorige post). Mijn zandleem grond droogt daardoor minder snel uit. Toch mag je zeker bij het zaaien en planten in vollegrond niet te voorzichtig zijn met water geven. Ik leg nu even alle goede raad naast mij neer dat te veel water zorgt voor luie en dus zwakkere planten omdat wortels niet diep naar water moeten gaan zoeken en dus ook minder ontwikkelen. Dat zal dan wel, maar mijn jong groen in de tuin komt op dit moment geen water tekort. Er is nog tijd genoeg om sterke wortels aan te maken. Ik schat dat ik van mijn totale watervoorraad van 11.000 liter (waterpunt van 10.0000 en een viertal tonnen aan het tuinhuis en de serre van telkens 250 liter) toch al zeker 1.000 liter heb gebruikt de afgelopen weken.
Van zaaien…
Ik zou dit jaar wat minder zaaien en wat meer plantjes kopen in het tuincentrum. Maar corona heeft daar anders over beslist. Hier in België mochten tuincentra die dierenvoeding verkopen openblijven, zolang ze maar dierenvoeding verkochten. Daarna mochten ze ook weer planten verkopen en sinds kort mogen we er weer alles aankopen. Ik heb op die gefaseerde versoepeling niet gewacht, het zeker voor het onzekere genomen en dus toch alles gezaaid wat dit jaar in mijn moestuin wil. Ik weet dat je ook online al heel wat plantjes kan kopen, maar mijn ervaring daarmee is zeer wisselend. Ik heb toch de indruk dat ze de reis van distributiecentra naar de brievenbus niet altijd even goed doorstaan, maar ik ken er te weinig van om hier echt goed over te kunnen oordelen.
Stilaan ben ik aan het einde van mijn zaaiseizoen gekomen. De bonen (sperziebonen, droogbonen en soya voor de edamame) en het witloof volgen nog in mei. Ik zaai ook nog wat bladgroenten (sla, warmoes,…) als tweede teelt, maar daar stopt het. Wie graag een overzicht bekijkt van al wat ik gezaaid heb en in de moestuin heb staan, kan terecht op een andere pagina op deze blog.
Zaaien in trays. Ik zaai heel veel groentes voor in trays en daardoor steeds minder rechtstreeks in vollegrond. Je hebt zo controle over het aantal plantjes dat je zaait, er gaat geen zaad verloren, en je bepaalt zelf wanneer ze na het afharden in de vollegrond kunnen. Zo kun je inspelen op de weersverwachting.
Ik ben ook nog maar weinig groentes tegengekomen die je niet kan voorzaaien in trays. En bij de groentes waarbij het wordt afgeraden (bieten en rapen bijvoorbeeld), lukt het meestal perfect bij mij. Ik merk wel dat de plantjes eenmaal in de vollegrond even wat tijd nodig hebben om zich aan te passen, waarbij kiemblaadjes vaak snel geel worden en verdrogen. Maar dat lijkt geen negatief effect te hebben op de verdere ontwikkeling van de plantjes.
… en planten
De afgelopen weken zijn er heel wat zaailingen van de serre naar de bakken gegaan. En dat is een van de leuktste momenten van het moestuinjaar, vind ik. De tuin krijgt een minder kale aanblik. Hét moment waarop de donkere, natte windermaanden finaal worden weggespoeld.
Steevast zijn de erwten, peulen, tuinbonen, bieten (rood, geel en wit), meirapen en wat kropsla de eersten van het peloton die naar buiten moeten. Ook de eerste lichting bloemkool, broccoli en Chinese kool staat nu buiten. De palmkool en de spruiten volgen snel.
Bescherm je tuin tegen vogels en katten. Ik ben geen grote fan van katten. Ik heb er ook geen echte verklaring voor, maar een en ander heeft wellicht te maken met het feit dat de katten uit de buurt mijn moestuinbakken niet alleen regelmatig komen omwoelen, maar ze ook nog een keer als kattenbak gebruiken. Ik schep elk jaar toch veel uitwerpselen weg. Als mest kan je dat helaas niet gebruiken (je wil echt niet weten welke rommel er in kattenvoer wordt gedraaid…). In de mate van het mogelijke probeer ik pas uitgeplante zaailingen in de bakken wat te beschermen tegen gewoel en gevoeg. Dat helpt meteen ook tegen vogels die het schijnbaar leuk vinden om plantjes weer uit de bakken te pikken. Zo zijn duiven verzot op jonge scheuten van erwten.
Ook een vervelende klant in mijn moestuin zijn de insecten die mijn groentes graag lusten. Ik tuinier volledig biologisch (zijn er nog tuiniers die anders doen?) en dan ontkom je er niet aan. Er wordt wel een keer gezegd dat wanneer er niet aan je planten wordt gegeten, je tuin geen deel uitmaakt van het natuurlijke ecosysteem, en dat wil je net niet. Insecten op afstand houden doe ik met insectengaas. Dat ziet er niet uit, maar het is bijzonder effectief tegen witte vliegen, mineervliegen, koolvliegen en vlinderrupsen. Ook een enkele muis die meent van mijn groeten te moeten komen proeven wordt hiermee weggejaagd. Het gaas hoef je niet steeds te verwijderen om water te geven. Ik haal ze er enkel af om wat onkruid te wieden en om te oogsten.
Asperges!
Ik ben zot van (witte) asperges en heb net mijn eerste asperges van het seizoen geoogst. En ik was zo blij als een klein kind. Het is al een lijdensweg geweest met mijn aspergebed. Ik heb mijn klauwen of wortelstokken geplant in maart 2015, nadat ik eerst een stevige greppel had gegraven en daar een klein rugletsel aan overgehouden had. In 2016 heeft het in mei en juni heel hard geregend en stond mijn tuin onder water. Ik vermoed dat er toen klauwen verdronken zijn, want meer dan een paar sprietjes kwamen niet boven. In 2017 had de eerste oogst er moeten zijn, maar die kwam er niet door de vloed van 2016. In 2018 kwam er wel heel wat boven, maar nog maar te weinig om echt van te kunnen eten. De planten die ik liet groeien, werden bovendien bijna helemaal kaalgevreten door de aspergekever wat de groei van de wortelen ondergronds dan weer niet ten goede kwam. 2019 was min of meer een normaal aspergejaar, met een late oogst (pas in juni) voor welgeteld twee keer eten. In 2020 moest het maar een keer gebeuren, dacht ik zo. En het gebeurt! Zo blij dus als een klein kind!
Nog twee weken en we zijn weer mei. Dat is de maand dat er al meer kan geoogst worden en dat tomaten, paprika’s, pepers, kokommers, pompoenen en courgettes een plaatsje krijgen in de serre. Het is ook eerste maand van het seizoen dat er weer volop kan gewied en geschoffeld worden. Iets om naar uit te kijken 😉
Van tuin naar bord…
April vormt traditioneel de laatste maand van hetgeen de Engelsen de ‘hungry gap’ noemen. Dat is de periode die begint pakweg januari en waarin er naast wat kolen, overwinterende groenten in de kelder of ingekuild in de grond (wortelen, pastinaak, misschien nog een paar pompoenen,…) niet veel uit de tuin te eten valt. Ik had de afgelopen weken enkel wat sla, radijzen en groene kruiden uit de serre, maar toch ook al de eerste asperges. Nog even geduld dus om volop te kunnen oogsten.
Wat een prachtige moestuin heb je!!! En wat een werk heb je er mee! Ik ben zo benieuwd en zou hem graag komen bewonderen. Maar ja, het virus hé… Proficiat zoon mama